Vitamin D và K rất cần thiết cho sự phát triển của xương và cơ chế đông máu của cơ thể con người. Các nghiên cứu gần đây đã chứng minh tác dụng hiệp đồng của vitamin K và D và tác động có lợi đối với sức khỏe tim mạch. Những người có nồng độ vitamin K và D thấp có nguy cơ tử vong cao hơn những người có nồng độ vitamin K và D bình thường. Bài viết này sẽ xem xét vitamin K và D là gì và chúng có lợi cho tim mạch của con người như thế nào?

Vitamin K là gì?

Vitamin K là một loại vitamin tan trong chất béo có trong các loại thực phẩm khác nhau và có sẵn trong các thực phẩm bổ sung. Vitamin K là thành phần quan trọng tham gia tổng hợp các yếu tố đông máu của cơ thể. Một số loại chất đông máu ức chế hoạt động của vitamin K ngăn máu đông lại.

Có 2 loại dạng Vitamin K tự nhiên: Vitamin K1 và K2. Vitamin K1 được tìm thấy ở các loại rau ăn lá và là dạng vitamin K chính trong chế độ ăn uống.Vitamin K2 được tìm thấy trong thực phẩm có nguồn gốc động vật và thực phẩm lên men như pho mát và sữa chua. Ngoài ra , vi khuẩn dường ruột cũng sản xuất một số vitamin K2.

Vitamin K giúp ngăn ngứa sự vôi hóa thành mạch máu, đó là lý do tại sao nhiều nghiên cứu đã được thực hiện về vai trò của vitamin K có thể giúp ngăn ngừa xơ vữa động mạch và hỗ trợ sức khỏe tim mạch.Vitamin K được dự trữ trong gan và các cơ quan khác như não, tim, xương. Tuy nhiên vitamin K không hoàn toàn được dữ trữ trong cơ thể, vitamin K bài tiết 50% qua phân và 20% qua nước tiểu, đó là lý do rau lá xanh được khuyên dùng như một phần chế độ ăn lành mạnh.Ngoài ra, rau xanh còn chứa vitamin A,C và E ,sắt, magie, kali, canxi đồng thời chứa nhiều caroten, chất chống oxy hóa và chất xơ.

Vitamin D là gì?

Vitamin D còn được gọi là calciferol, là một loại vitamin tan trong chất béo có trong một số loại thực phẩm , được thêm vào những loại khác như sữa và có sẵn dưới dạng thực phẩm bổ sung.Vitamin D được tạo ra khi cơ thể tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nên vitamin D được gọi là vitamin ánh sáng mặt trời. Vitamin D thúc đẩy sự hấp thụ canxi trong xương, ngăn chăn sự tịch tụ canxi trong máu. Nếu không có đủ vitamin D bạn có thể có nguy cơ phát triển xương giòn và gây ra tình trạng loãng xương. Ở trẻ em,vitamin D ngăn ngừa tình trạng còi xương.

Vitamin D có 2 dạng chính: D2 và D3. Dạng hoạt động chính trong cơ thể là D2.

Nguồn vitamin D từ cá hồi, cá ngừ và dầu cá. Các loại thực phẩm có chứa vitamin D bao gồm nấm và lỏng đỏ trứng. Một số loại thực phẩm được tăng cường để chứa vitamin D: sữa , bơ thực vật, pho mát , kem, và các sản phẩm thay thế sữa thực vật từ đậu nành, hạnh nhân, hoặc yến mạch. Ánh sáng mặt trời là nguồn cung cấp vitamin D của cơ thể. Thời gian chiếu sáng trong ngày, nhiều mây, sương mù, người có làn da sẫm màu tập trung nhiều lượng sắc tố là yếu tố cản trở hấp thu vitamin D từ ánh sáng mặt trời. Khi tiếp xúc với tia cực tím quá mức là nguy cơ phát triển các bệnh lý da nghiêm trọng. Sử dụng kem chống năng cũng khiến da ít được tiếp xúc ánh sáng mặt trời ngăn cản hấp thụ tia UV để tạo ra vitamin D. Đó là lý do tại sao nhiều loại thực phẩm được tăng cường sử dụng và tại sao nên bổ sung vitamin D.

Yếu tố nguy cơ tim mạch

Theo Tổ chức Y tế Thế giới ( WHO ), các bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong trên toàn cầu, với ước tính 17,9 triệu người chết vì CVD ( bệnh tim mạch ) vào năm 2019. 

Các bệnh tim mạch bao gồm:

• Bệnh mạch vành là bệnh của động mạch nuôi tim dẫn đến các cơn đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim
• Bệnh mạch máu não là bệnh mạch máu nuôi não dẫn đến đột quy 
• Bệnh động mạch ngoại vi là bệnh của mạch máu ở tay và chân

Sự tích tụ axit béo trong các thành mạch máu cung cấp cho tim và não dẫn đễn tắc nghẽn lưu lượng máu đến tim hoặc não gây ra cơn đau tim và đột quỵ. Để ngăn ngừa các bệnh lý tim mạch bằng cách điều chỉnh lối sống và thay đổi các yếu nguy cơ liên quan đến bệnh tim mạch như hút thuốc lá, béo phì, chế độ ăn không lành mạnh, hạn chế tập thể dục, sử dung rượu quá mức. Yếu tố nguy cơ quan trọng nhất đối với bệnh tim mạch là chế độ ăn uống không lành mạnh và sử dụng thuốc lá. Chế độ ăn nhạt, không hút thuốc lá, hạn chế rượu giúp ngăn ngừa bệnh lý tim mạch. Thực hiện chế độ ăn nhiều trái cây, rau xanh, và vận động, tập thể dục thường xuyên ít nhất 30 phút mỗi ngày- là 2 hành vi có thể áp dụng để giúp cơ thể bạn phòng chống bệnh tim mạch.

Tác dụng hiệp đồng của Vitamin K và D

Theo Tạp chí Dinh Dưỡng có một tác dụng hiệp đồng của vitamin K và D đối với sức khỏe tim mạch.Các vitamin này được sử dụng ở nồng độ thấp có liên quan đến huyết áp cao và tăng độ dày của thành động mạch. Vitamin D kích thích sản xuất protein phụ thuộc vào vitamin K. Mặc dù vitamin K hoặc vitamin D có thể bổ sung một cách độc lập, nhưng vitamin K và D có thể có tác dụng vượt trội khi kết hợp với nhau.

Dal Canto và cộng sự đã nghiên cứu 601 người từ 70 tuổi trở lên đã chỉ ra rằng những người có lượng vitamin K và D thấp và có chỉ số BMI cao hơn, tỷ lệ mắc bệnh mãn tính như tiểu đường typ 2 và tăng huyết áp cao hơn những người có lượng vitamin này bình thường. Ngoài ra những người có nồng độ vitamin K và D thấp có tỷ lệ sử dụng thuốc điều trị tim mạch cao hơn. Trong số 601 người tham gia nghiên cứu, 321 người mắc bệnh mãn tính như tăng huyết áp có sự thay đổi về cấu trúc cơ tim và những người này có nồng độ vitamin K và D thấp.

Trong nghiên cứu VINDICATE ( Tác dụng của Vitamin D đối với chức năng Tim ở bệnh nhân Suy tim mạn ), bổ sung vitamin D liều cao khoảng 4.000 đơn vị ( IU) có liên quan đến việc cải thiện chức năng tim, nghĩa là tim bơm máu tốt hơn khi bổ sung vitamin D liều cao. Phụ nữ ( không phải nam giới ) có lượng vitamin K cao đã cải thiện chỉ số khối cơ thất trái , chỉ số này cho biết kích thước của tim và mức độ hoạt động của tim do cao huyết áp.

Lượng vitamin K và D được khuyến cáo.

Lượng vitamin K với nam là 120 microgam, nữ là 90 microgam, Ngoài chế độ ăn nhiều rau xanh, để làm tăng lượng vitamin cỏ thể sử dụng các vitamin tổng hợp. Vitamin D có thể dùng kết hợp với các vi chất khác như canxi, magie, vitamin D. Vitamin K có thể tương tác với các loại thuốc khác, đặc biệt là đang dùng thuốc chống đông máu, cần báo bác sỹ trước khi bổ sung vitamin K.

Vitamin D được đo bằng microgam và đơn vị quốc tế trong đó một mcg bằng 40IU. Mức khuyến cáo vitamin D  hàng ngày cho người lớn đến 70 tuổi là 600 IU hoặc 15 mcg và người trên 70 tuổi là 800IU. Nhiều hiệp hội chuyên nghiệp khuyến cáo lượng tiệu thụ cao hơn , Hiệp hội Nội tiết khuyến cáo người lớn nên dùng 1.500- 2.000IU/ mỗi ngày. Việc bổ sung vitamin D từ cá, sữa, vitamin tổng hợp dưới dạng thực phẩm bổ sung hoặc bổ sung canxi.

Tóm Lại 

Một trong những yếu tố góp phần giúp bạn sống lâu khỏe mạnh là bảo vệ sức khỏe tim mạch. Như WHO đã đề cập nhiều yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch có thể thay đổi được. Với tác dụng của vitamin K và D có thể giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch. Hãy tham khảo ý kiến của bác sỹ trước khi sử dung các vitamin và vi chất xem có tương tác với các thuốc đang dùng hay không. Hãy nhớ rằng một chế độ ăn lành mạnh với nhiều rau xanh, trái cây có thể ngăn ngừa các bệnh tim mạch nghiêm trọng và giúp bạn sống lâu, khỏe mạnh, hạnh phúc. 

Nguồn tham khảo.

1. Beulens JW, Dal Canto E, Stehouwer CD, Rennenberg RJ, Elders PJ, van Ballegooijen AJ. High vitamin K status is prospectively associated with decreased left ventricular mass in women: The Hoorn study. Nutr J. 2021;20(1). doi:10.1186/s12937-021-00742-0
2. Cardiovascular diseases (CVD). World Health Organization. Accessed June 20, 2022. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cardiovascular-diseases-(cvds)
3. Dal Canto E, Beulens JW, Elders P, et al. The Association of Vitamin D and vitamin K status with subclinical measures of cardiovascular health and all-cause mortality in older adults: The Hoorn Study. J Nutr. 2020;150(12):3171-3179. DOI: 10.1093/jn/nxaa293
4. Just right: How much vitamin D is enough? Endocrine News. Published September 1, 2015. Accessed June 20, 2022. https://endocrinenews.endocrine.org/nov-2014-just-right-how-much-vitamin-d-is-enough/
5. Office of dietary supplements – vitamin D. NIH Office of Dietary Supplements. Accessed June 21, 2022. https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/.
6. Office of dietary supplements – vitamin K. NIH Office of Dietary Supplements. Accessed June 21, 2022. https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminK-HealthProfessional/.
7. van Ballegooijen AJ, Beulens JW, Kieneker LM, et al. Combined low vitamin D and K status amplifies mortality risk: A prospective study. Eur J Nutr. 2020;60(3):1645-1654. doi:10.1007/s00394-020-02352-8
8. Witte KK, Byrom R, Gierula J, et al. Effects of vitamin D on cardiac function in patients with chronic HF – The VINDICATE Study. J Am Coll Cardiol. 2016;67(22):2593-2603. DOI: 10.1016/j.jacc.2016.03.508
9. Yan L. Dark Green Leafy Vegetables. Dark Green Leafy Vegetables: USDA ars. Published August 13, 2016. Accessed June 20, 2022. https://www.ars.usda.gov/plains-area/gfnd/gfhnrc/docs/news-2013/dark-green-leafy-vegetables/